Kaju lagvad: काजू हा एक प्रकारचा रुक्ष आहे. काजूच्या झाडाचे फळ सुकल्यानंतर ते उत्पादन म्हणून मानले जाते.तर काजू हा एक पोषक घटक आहे, काजू चा वापर अनेक प्रकारच्या पदार्थांमध्ये केला जातो. जास्त प्रमाणात सुक्या मेवासासाठी काजू लोकप्रिय आहे. काजू शिवाय एकही मिठाई तयार होत नाही. मिठाई बनवण्यासाठी हा काजू महत्त्वाचा घटक आहे असे मानले जाते. काजू शिवाय मिठाईलाही चव येत नाही. काजू कट करून वेगवेगळ्या डिशमध्ये सजवण्यासाठीही वापरले जाते, त्याचबरोबर काजूचा वापर हा दारू बनवण्यासाठीही केला जातो.
काजू च्यामधून अनेक प्रकारचे पोषक घटक आढळतात, हे पोषक घटक मानवी आरोग्यासाठी खूपच फायद्याचे ठरतात. काजू लहान मुलांना पीडित लोकांना खाण्यास सांगतात. काजूचे झाडे 14 ते 15 मीटर उंच असतात. या झाडांना फळ हे तीन वर्षाला लागते. या झाडांची साल देखील गुणकारी आहे असे मानले जाते. या झाडाच्या सालीपासून पॅन्ट आणि वंगण तयार केले जाते. काजूचा व काजूच्या झाडाचा खूपच उपयोग होत असल्यामुळे शेतकऱ्यांना याचा खूपच फायदा होतोय म्हणून शेतकरी काजू पिकाची लागवड जास्त प्रमाणात करतात. काजू पिकाची शेती कशी करायची, काजू चं पीक घेत असताना कोणती काळजी घेतली पाहिजे आणि काजू पिकाची लागवड कोणत्या पद्धतीने केली जाते त्याचबरोबर लागवड करताना कोणकोणत्या व्यवस्थापना केल्या जातात, काजू पिकाची लागवड कोणत्या ठिकाणी केली जाते, लागवड करताना कोणते वातावरण अनुकूल आहे, लागवड करताना हवामान आणि तापमान काजूचे पिकास योग्य असेल तर पिके चांगल्या प्रकारे येते. त्याचबरोबर योग्य प्रकारे काजूच्या जातीची निवड केली पाहिजे, आपण ही सर्व माहिती खालील प्रमाणे पाहणार आहोत.Kaju lagvad
काजू लागवडीसाठी योग्य माती
काजू लागवड करायची म्हटलं तर त्यासाठी मातीही खूप गरजेचे असते कारण ज्या मातीमध्ये काजूचे उत्पादन जास्त प्रमाणात केले जाते. ते ठिकाण म्हणजे दक्षिण भारताच्या किनारीचा भाग या ठिकाणी उत्पादन मोठ्या प्रमाणात घेतले जाते. कारण तेथे माती ही समुद्राच्या तळाची लाल माती आणि लेटराईट माती आहे. ही माती काजूच्या पिकासाठी उत्तम मानली जाते. म्हणूनच या मातीमध्ये उत्पादन घेतले तर उत्पादन चांगले येते. वेगवेगळ्या प्रकारच्या मातीत देखील हे उत्पादन घेतले जाते परंतु त्या पिकाची योग्य काळजी घ्यावी लागते चांगल्या प्रकारे काळजी घेऊन हे पीक घेतले तर ते पीकही चांगल्या प्रकारात येते.
काजूच्या लागवडीसाठी अनुकूल हवामान आणि तापमान
काजूच्या लागवडीसाठी उष्ण कटिबंधीय हवामान असणे चांगले मानले जाते. आणि त्याचबरोबर उष्ण आणि दमट हवामानासारख्या ठिकाणी काजूच्या उत्पादनास योग्य मानले जाते आणि त्या ठिकाणी उत्पादन मोठ्या प्रमाणात घेतले जाते आणि चांगले देखील येते. काजूच्या पिकाला मोठ्या प्रमाणात पाऊस लागतो. काजूची झाडे चांगल्या प्रकारे यावी म्हणून आणि ती लवकरात लवकर वाढावी त्यासाठी काजूच्या झाडांना 600 -4500 मिमी पाऊस आवश्यक आहे. काजूच्या पिकांवर जास्त प्रमाणात ऊन आणि जास्त प्रमाणात थंडीच्या वातावरणात थंड असेल तर त्याचा परिणाम जास्त होतो. हिवाळ्यामध्ये दव देखील पिकाचे नुकसान करते.
काजूच्या पिकाची लागवड केल्यानंतर सुरुवातीच्या काळात झाडांना 20° तापमानाची गरज लागते. काजूचे झाडे ज्यावेळेस फुल लागतात त्यावेळेस तिथले वातावरण हे कोरडे असणे आवश्यक आहे. आणि ज्यावेळेस काजूच्या झाडांना फळे पिकण्यास सुरुवात होते तेव्हा तेथील तापमान 30 ते 35 अंश c असणे आवश्यक आहे. जर हे तापमान जास्त झाले तर फळ पिकण्याची गुणवत्ता कमी होते. आणि ते फळे तोडून खाली पडतात. पिकाची नासाडी होते त्यामुळे तापमान हे योग्य प्रकारे असायला हवे.
काजू लागवडीसाठी सुधारित जाती
वेंगुर्ला 4 वेंगुर्ला5 वेंगुरला 6 वेंगुरला 7 वेंगुरला 8 वेंगुर्ला 9 हे प्रमुख जातीचे प्रकार आहे त्याचबरोबर काजूच्या अनेक प्रकारच्या जाती ही आढळतात जातीमध्ये त्यांच्या दर्जेदार उत्पन्नानुसार लागवड केली जाते लागवडीसाठी सर्वोत्कृष्ट जाती म्हणजे बीपीपी 1 बीपीपी 2 गोवा-1 V.R.I. 1-3 या काजूच्या लागवडीसाठी अगदी सुधारित जाती आहेत. या जातीची लागवड परथम ब्राझील मध्ये उष्ण कटिबंधीय प्रदेशात केली जाते. सामान्य तापमाना असलेल्या ठिकाणी जर जातींची लागवड झाली तर खूप चांगले मानले जाते. काजूची लागवड समुद्रसपाटीपासून 750 मीटर उंचीवर करावी लागते काजूच्या उत्पादनासाठी पिकाचे ओलावा किंवा थंडीपासून संरक्षण करावे लागते कारण ओलावा आणि थंडीमुळे काजूच्या उत्पादनावर थेट परिणाम होतो.
बीपीपी1 वनस्पती विविधता विविधता
काजूच्या झाडांची ही जात प्रामुख्याने पूर्वेकडील समुद्रकिनारी असलेल्या भागात केली जाते. या जातीच्या काजूच्या झाडाचे उत्पादन एका रोपातून वर्षाला 15 किलो काजूचे उत्पादन होते. आणि त्या झाडाला 30 टक्के साल सापडते. काजूचे एक बी सुमारे पाच ग्रॅम चे आहे. या जातीच्या काजूच्या झाडाची एकदा लागवड केली तर ती 25 वर्षे उत्पादन देते.
बी पीपी 2 प्रकारच्या वनस्पती
बीपीपी 1 प्लेट्स यासारख्या वनस्पती प्रमाणेच ही वनस्पती देखील समुद्रकिनारी असलेल्या भागात जास्त प्रमाणात उत्पादन देते. ही जातींची विविधता केली जाते परंतु काजूच्या एका झाडाला एका वर्षात वीस किलो काजू मिळतात. आणि त्या झाडाला २६% सापडते. त्याचबरोबर बी पी च्या अनेक जाती आहेत त्यामध्ये तीन चार पाच सहा अशा जाती आढळतात या जातीचे वनस्पती सर्व सामान्य तापमानात व वातावरणात उगवल्या जातात परंतु सर्व जातींचे उत्पादन हे वेगवेगळ्या पद्धतीचे असते.
वेंगुर्ला 1 ते 9
पश्चिम किनारपट्टीच्या भागांमध्ये या जाती सापडतात आणि या जातींचे पिके घेतली त्या ठिकाणी घेतले जातात. या काजूच्या जातींच्या लागवडीपासून सुमारे 28 ते 30 वर्ष उत्पादन मिळते. एका झाडाच्या रूपातून वर्षाला 23 ते 25 किलो काजू मिळतात आणि त्यांच्या बियापासून 30 ते 35 टक्के साल मिळतात
गोवा-1
या जातीचे काजूचे झाडे ही पश्चिम किनारपट्टीच्या भागात आढळतात या झाडांच्या एका झाडाला एका वर्षाला 25 किलो पर्यंत काजूचे उत्पादन मिळते. आणि त्याचबरोबर 25 ते 30 टक्के साल मिळते.
V.R.I 1-3
काजूच्या लागवडीची ही जात तामिळनाडू कृषी विद्यापीठाने विकसित केलेली आहे ही जात तामिळनाडू या ठिकाणी आढळते त्याचबरोबर या जातीची लागवड इतर ठिकाणीही केली जाते या जातीच्या एका रूपातून 25 किलो काजू मिळतात आणि त्याचबरोबर या काजूच्या जातीचे उत्पादन कोणत्याही ठिकाणी त्याच प्रमाणात येते. याशिवाय अशा अनेक काजूच्या जाती आहेत त्यामध्ये व्ही आर आय-1,2, उ लाल -1,2, धना, अनकायम 1 बी एल ए39-4 प्रियंका, कनका, अनकायम-1, K22 -1 आणि NDR 2-1 इत्यादी काजूच्या जातींचे प्रकार आहेत.
शेताची नांगरन आणि रोप तयार करण्याची पद्धत
काजूची लागवड करण्यापूर्वी शेत नांगरून घ्यावे लागते म्हणून खोल नागरण करून घ्यावे ज्यामुळे जुन्या पिकाचे सर्व अवशेष काढून टाकता येईल. दोन वेळेस खोलवरून नांगरून घ्यायचे त्यानंतर तिरपी नागरण करायचे. नांगरलेल्या शेतामध्ये भुसभुशीत होण्यासाठी शेतात रोटावेटर चालून ती सपाट करावी. त्याचबरोबर लागवड करण्यासाठी समान अंतर ठेवून लागवडीसाठी आळे करून घ्यावेत. एक हेक्टर च्या शेतामध्ये प्रत्येक खड्ड्यामध्ये चार मीटर अंतर ठेवून असे 500 खड्डे तयार करून घेऊ शकता म्हणजे तुम्ही एक हेक्टर शेतामध्ये पाचशे झाडांची लागवड एकाच वेळी करू शकता.
खड्डे झाल्यानंतर त्या खड्ड्यांमध्ये शेणखत टाकावे या शेणखतामुळे पिके चांगल्या प्रकारे येते व लवकर वाढण्यासाठी मदत देखील होते. जर खते योग्य पद्धतीने टाकले तर खूपच उत्तम तुम्ही या पद्धतीने खत टाकू शकता एका ट्रेमध्ये माती घेऊन चांगले खत त्या मातीत मिसळून खड्ड्यामध्ये योग्य प्रमाणात टाकायचे. त्याचबरोबर रासायनिक खते ही याचप्रमाणे टाकले तर झाडांना खत लवकर सूट होते आणि झाडे हे झपाट्याने वाढू लागतात. खत टाकून झाल्यानंतर काजूचे रोप किंवा बिया खड्ड्यामध्ये लावा. त्यानंतर खड्ड्यामध्ये पाणी सोडून संपूर्ण खंड व्यवस्थित बुजवा.
काजूची रोपे तुम्हाला तयार करायची असेल तर ती तुमच्या शेतामध्ये बिया लावल्या तर रोपे तयार होतात. त्याचबरोबर लावलेल्या झाडांना सहा ते सात वर्षांनी फळे येण्यास सुरुवात होते. त्याचबरोबर काजूची लागवड करण्यासाठी तुम्ही नर्सरीतून रोपे विकत घेऊ नाही काजूची लागवड करू शकता.Kaju lagvad